Het verhaal van: Mariette Eijkenaar, gezondheidspsycholoog bij Merem Medische Revalidatie.

Een depressie komt vaker voor bij mensen met MS. Er zijn verschillende oorzaken en er is geen relatie met de ernst van de MS. Als je klachten van depressiviteit hebt, is het goed om hierover te praten met je huisarts of MS-verpleegkundige. Hij of zij kan je verwijzen naar een psycholoog. Wanneer trek je aan de bel?

Somberheid hoeft niet altijd te duiden op een depressie. Zo kun je ook een gevoel van geen fut, een ‘zware deken’, hebben als gevolg van vermoeidheid of van cognitieve problemen.  Ook kan somberheid een onderdeel zijn van een rouwproces als reactie op (gevolgen van) de MS. Als je langer dan twee weken een somber gevoel hebt, futloos bent, geen zin hebt om iets te ondernemen en geen plezier ervaart in activiteiten, dan kan dit duiden op een depressie. Minder zin in seks of in eten zijn ook tekenen, evenals een gevoel van schuld of waardeloos zijn. Als je je terugtrekt uit sociale contacten of lang in bed blijft liggen, is dit ook een signaal. Neem een depressie altijd serieus. Mocht je suïcidale gedachten hebben, neem dan direct contact op met je huisarts.

De oorzaak kan liggen in een ‘falende coping’. Het is je (nog) niet gelukt de ziekte te accepteren en je kunt alleen maar denken aan de negatieve gevolgen. Als je eerder een depressie hebt doorgemaakt, is de kans groter dat je MS als belangrijke gebeurtenis in je leven (life event) een nieuwe depressie oproept. Een depressie bij MS kan ook een fysieke oorzaak hebben, bijvoorbeeld doordat de laesie op een plek zit waar emoties worden gereguleerd, of als bijwerking van de MS-medicatie. Ook wordt er gedacht dat een depressie een gevolg kan zijn van een overactief immuunsysteem. Dat laatste kan leiden tot een tekort aan neurotransmitters, die een belangrijke rol spelen in de overdracht van signalen in de hersenen. Een depressie is meestal een gevolg van een combinatie van factoren.

Praten en pillen.

Vaak helpt gesprekstherapie bij depressie bij MS. De gesprekstherapie, zoals cognitieve gedragstherapie, helpt om jezelf in beweging te krijgen en positieve impulsen te zoeken. Als de therapie niet voldoende aanslaat, kunnen medicijnen helpen als extra ondersteuning. Medicijnen worden ook vaker ingezet als je suïcidale gedachten hebt of als je eerder een depressie hebt gehad die met pillen goed is verholpen. Om te bepalen wat voor jou de meest geschikte medicatie is, wordt bij voorkeur een psychiater geraadpleegd.

Binnen de multidisciplinaire aanpak van een revalidatiecentrum kan de gesprekstherapie worden gecombineerd met een fysieke aanpak, zoals fysiotherapie om weer in beweging te komen en om te leren ontspannen via oefeningen, en ergotherapie om activiteiten met goede verdeling in te plannen. Na een behandelperiode wordt vaak een preventieplan opgesteld, met daarin een “signalering lijstje” van emoties en gedrag die duiden op een terugval en wat je daaraan kan doen.

Wat kun je zelf doen?

Let goed op de signalen van een depressie. Ga er zoveel mogelijk op uit, ook als je daar helemaal geen zin hebt.

• Bewegen een buiten-zijn helpen. Laat een sombere stemming je niet beletten om in beweging te komen, ook al word je door je MS fysiek beperkt. Het kost je inspanning, maar dit kan je wel helpen om je lusteloosheid te doorbreken.
• Als je met iemand samen beweegt of sport, werkt dit bevorderend voor je stemming. Bovendien heb je een stok achter de deur.
• Ontspanningsoefeningen helpen om de stress uit je lijf te krijgen.
• Maak een weekschema met activiteiten (oefeningen, schoonmaken, sociale contacten, hobby/ontspanning) en houd je aan je afspraken.
• Zoek sociale contacten op, ook al heb je daar geen zin in. Dat kunnen je vrienden zijn, maar ook lotgenoten.
• Leef gezond met naast beweging ook gezonde voeding, regelmaat, niet roken en weinig alcohol.

Bovenstaand artikel werd eerder gepubliceerd in het magazine MultipleS. Meer weten over MS?