Nu de eerste patiënten revalideren na corona, is er meer zicht op de effecten van het virus. Zo kan het virus in sommige gevallen voor hersenschade zorgen. Revalidatiearts Paulien Goossens zag de afgelopen twee weken de revalidatie-afdeling van Merem Medische Revalidatie voldruppelen met ex-coronapatiënten. Ze zijn ontslagen uit het ziekenhuis, maar hebben nog een lange weg te gaan.

Problemen met aandacht en geheugen
"Mensen die van de ic komen hebben last van spierzwakte, van zenuwen die het minder goed doen. De helft krijgt ook last van cognitieve stoornissen, last van emotionele problemen én heel specifiek voor COVID-19 zijn de patiënten met longproblemen", vertelt Goossens. Coronapatiënten krijgen tijdens hun ziekte onder andere een tekort aan zuurstof en dat heeft niet alleen invloed op de spieren en organen, maar ook op de hersenen. "Dat is een van de redenen waarom deze mensen relatief vaak, lijkt het, cognitieve problemen overhouden. Bijvoorbeeld problemen met hun aandacht, met hun geheugen en soms problemen om dingen goed vooruit te plannen", zegt Goossens.

Geld vrij voor onderzoek
Paulien Goossens maakt zich ernstig zorgen over deze ontwikkeling. "Zuurstofgebrek is slecht voor de hersenen. En er zijn inmiddels beschrijvingen van patiënten die een hersenontsteking hebben gehad door corona. Op het hersenweefsel zitten dezelfde receptoren als in de longen en het virus kan blijkbaar soms ook zelf voor een hersenontsteking zorgen. Dat betekent dat we daar heel alert op moeten zijn." Deze effecten op de hersenen zijn nog niet eerder gezien. De Hersenstichting maakt daarom geld vrij voor onderzoek naar de invloed van corona op de hersenen. "We leggen zelf geld in en vragen subsidie aan om dit te kunnen onderzoeken", zegt woordvoerder Andreas Tober.

'Niet meer zo scherp als voorheen' Goossens vertelt dat ook op haar afdeling patiënten liggen van wie de hersenen niet meer zo werken als ze gewend waren. "Zij vertellen dat ze gaten in hun geheugen hebben. Dat ze niet meer zo scherp zijn als voorheen." Volgens Goossens is het goed mogelijk dat deze symptomen binnen een paar maanden verdwijnen. En zo niet, dan wil ze dat mensen weten waar hun problemen vandaan komen. "Ik wil hierover vertellen, het is belangrijk dat het herkend wordt. Anders denkt men: die is overspannen van de ziekteperiode, maar blijkt er iets heel anders aan de hand te zijn."

Video: Huub (65) laat zien hoe hij revalideert na het coronavirus

"Het gaat best snel, daar ben ik wel verbaasd over." Hij hield rekening met weken revalidatie, maar al na een week ziet Huub de Jonge (65) veel verbetering. Hij herstelt van het coronavirus, waarvoor hij vorige week nog op de ic lag.

Emotionele stress
Naast de fysieke schade, hebben coronapatiënten die uit het ziekenhuis komen ook te maken met emotionele problemen. "Ze hebben lange tijd alleen maar mensen in pakken gezien, waardoor ze slecht herkenbaar zijn. Ze zijn ook weggehouden bij hun familie. Dat geeft enorme emotionele stress." Wanneer je 'genezen' bent van corona, ben je er dus nog niet vanaf. Normaal spreken artsen van een 'lang' verblijf op de intensive care als je daar meer dan 48 uur ligt. Patiënten met corona liggen gemiddeld 23 dagen op de intensive care. Een enorme aanslag op het lichaam.

Lange revalidatie
"Ze zeggen wel eens: iedere dag op de ic is een maand revalidatie. We moeten nog afwachten of dat bij coronapatiënten ook zo is, maar ik schat de kans groot in dat mensen een knap lange tijd bezig zijn voor ze weer alles kunnen wat ze vroeger konden", zegt Goossens. De revalidatiearts heeft inmiddels een hele afdeling vrij voor de coronapatiënten. "We maken ons klaar om deze mensen op te vangen. Ze hebben goede zorg gekregen op de ic, het is nu onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om goede revalidatie aan te bieden."